Isıtma, soğutma, hidrofor ve güneş enerjisi gibi kapalı devre tesisat sistemlerindeki basınç kontrolünü ve su desteğini sağlayan tesisat ekipmanı olan Genleşme tankı (Denge deposu) nedir, ne işe yarar? gibi soruları cevaplayacağız ve genleşme tankları hakkında merak edilenleri sizlere aktaracağız.
Genleşme Tankı (Denge deposu) Nedir?
Sıcak kullanma suyu hazırlayan sistemlerde ortalama su sıcaklığı 80°C’dir. Besi suyu sıcaklığı ise 10°C kabul edilir. Bu durumda sistemden geçen suyun değeri 10°C ile 80°C arasında sürekli değişir. Suyun özgül hacmi de bu sıcaklığa bağlı olarak değişir. Isındıkça genleşen su hacminin sisteme zarar vermemesi için dengelenmesi gerekmektedir. Bu dengeyi sağlamak için kullanılan tanklara genleşme tankı yada denge deposu adı verilmektedir.
Genleşme Tankı Nasıl Çalışır?
Hem ısıtma sisteminin hem de hidrofor tesisatının standart bir parçası olduğundan günümüzde her kazan dairesinde en az bir adet genleşme tankı görmek mümkündür. Hidrofor tankları, kombi ve kat kaloriferi gibi küçük kapasiteli cihazlarda ürüne doğrudan entegre olmuş şekilde kullanılır. Sorunsuz ve stabil çalışan bu sistemlerin vazgeçilmez bir parçası olan Genleşme Tankları ile küçük kapasiteli cihazlarda kullanılan genleşme tankları arasında çalışma prensipleri açısından hiçbir fark yoktur. Genleşme tankları büyük ya da küçük, kullanıldıkları her sistemde genleşen akışkanın yarattığı basıncı emmek için kullanılırlar.
Genleşme tanklarında bir membran tarafından birbirinden ayrılmış su ve hava bölmeleri vardır. Su tarafı tesisat sistemine bağlıdır, hava ise belli bir ön basınçla tanka doldurulmuştur. Basıncı tankta su yokken ayarlanmış hava yastığı, sistemdeki su basıncını dengeler. Su ısınıp genleştiğinde fazla su tanka dolar ve membranın diğer tarafındaki hava basıncı yükselir. Sistem soğuduğunda ise su hacmi düşer ve büzülen su tanktan boşalır. Tanktaki hava basıncı düşer. Başka bir deyişle, hava tarafı sıkıştırılabilir olduğundan su tarafındaki termal genleşmeden oluşan basınç değişikliğini absorbe eder; ani basınç dalgalanmalarının yaratacağı şokları emerek sistemin daha sağlıklı çalışmasını sağlamaktadır.
Genleşme Tankı Çeşitleri Nelerdir?
Açık ve kapalı olmak üzere 2 çeşit genleşme tankı bulunur:
Açık Genleşme Tankı:
Atmosfere açık şekilde çalışan açık genleşme tankları, atmosferdeki basınç oranına göre tesisatın bu basıncın üstüne çıkmasını engeller. Böylece sistemi koruma altına alır.
Kapalı Genleşme Tankı:
Kapalı genleşme tankı, açık genleşme tankının yerleştirilemeyeceği ve daha büyük kapasitelerde çalışan sistemlerde tercih edilir. Monometre ve emniyet ventili ile birlikte çalışan kapalı genleşme tanklarının ısıtma sisteminin dönüş hattına monte edilmesi gerekir.
Genleşme Tankı Ne işe Yarar ve Nerelerde Kullanılır?
Genleşme tankı membranının, kalorifer tesisatında ki görevi, ısınma ile hacmi artan kalorifer suyunun oluşturacağı aşırı basıncı absorbe etmektir. Yani tankın içinde ki EPDM yani esnek bir lastikten üretilmiş membranımız gerektiğinde bir balon gibi şişerek, tesisatta oluşan aşırı basıncı sönümler ve normal değerlerine düşürür. Tersi durumda ise yani kalorifer suyu soğuduğunda içinde hapsettiği suyu, ön hava basıncının yastıklamasıyla tesisata geri basarak, üst dairelerde ki radyatörlerinin susuz kalmasını önler.
Hidrofor denge tankı olarak kullanıldığında ise denge tanklarındaki membranlar, gene bir balon gibi gerektiğinde içine suyu alıp şişer ve gerektiğinde tekrar tesisata verirler. Böylece Hidrofor pompalarının sık devreye girip çıkmasını önler, elektrik sarfiyatını azaltır, cihaz ömrünü arttırır, koç darbesini önlerler.
Genleşme tankları geniş bir yelpazede kullanılır. Endüstri ve özel sektörde çeşitli alanlarda kullanılır. Genel olarak kullanım alanlarını şu şekilde sıralamak mümkündür;
- Su sistemleri
- Yıkama sistemleri
- Basınç sistemleri
- Sulama pompaları
- Güneş ve basınç tutma sistemleri
- Soğutma sistemleri (büzüşme tankı)
- Sıcak su sistemleri gibi ısıtma sistemlerinde genleşme tankı kullanımına rastlarız.
Genleşme tankı fiyatları
Genleşme tankı fiyatları (yerin yüksekliği, basınç dayanma eşiği ya da genleşme tankının boyutu gibi özelliklere göre değişim gösterir. Tüm tankları tek bir fiyat ile satışa sunulmaz. Her biri kendi içinde başka özelliklere sahiptir. Genleşme tankının fiyatını önemli ölçüde etkileyen şey kullanılacağı yer ve kullanım amacıdır.
TYteknik bünyesinde bulunan Reflex, Caleffi ve Grundfos markalarına ait genleşme tankları hakkında daha fazla bilgi ve fiyat teklifi için ilgili birim mühendislerimizle iletişime geçebilirsiniz.